ศาสนา กับ ลัทธิ มีความแตกต่างกันอย่างไรกันนะ

ความเชื่อเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่แม้จะมองไม่เห็น แต่ส่งผลอิทธิพลต่อการดำเนินชีวิตของคนในสังคมอย่างมาก หลักของศาสนาหรือลัททธิบางอย่างส่งผลต่อการแสดงพฤติกรรม การกระทำของมนุษย์คนนั้นได้เลย ซึ่งคำว่า ศาสนา กับ ลัทธินั้น แม้จะคล้ายกันแต่ความจริงแล้วมีข้อแตกต่างกันอยู่ สองคำนี้แตกต่างกันอย่างไร เรามาวิเคราะห์กัน

ศาสดา

ศาสดา หรือ ผู้ให้กำเนิดความเชื่อนั้น เรื่องของศาสนาและลัทธิแตกต่างกันค่อนข้างมาก หากเป็นศาสดาของศาสนาจะเป็นผู้ที่มีความน่าเชื่อถือ ผ่านเรื่องราวต่างๆมามากมายเพื่อพิสูจน์ความเชื่อทางศาสนาของตนเอง มีประวัติศาสตร์บ่งบอกชัดเจนตามหลักฐานความเชื่อของตน ส่วนลัทธิการเป็นศาสดาอาจจะเกิดจากการยกตัวเองขึ้นมาเพื่อประกาศตัวว่าเป็นศาสดา หรือบางลัทธิอาจจะเป็นรูปแบบความเชื่อที่ไม่มีศาสดาก็เป็นได้เหมือนกัน

คำสอน

ความเชื่อจะดำรงอยู่ได้ สืบทอดต่อได้ต้องมีคำสอน ศีลธรรมของตนเองด้วย ศาสนาไม่ว่าจะเป็นศาสนาใดก็ตามต้องมีการสอนเรื่องของศีลธรรมจรรยา มุ่งเน้นยกระดับทางจิตใจผู้ที่นับถือศาสนาของตน อาจจะมีหลักธรรมคำสอนเฉพาะทาง ส่วนลัทธิหลักธรรมคำสอนแม้จะแตกต่างกันไป แต่ส่วนใหญ่จะเป็นลัทธิที่เน้นความสุขทางโลกเป็นหลัก หรือ ความสุขแบบครั้งคราว

พิธีกรรม

ความเชื่อจะต้องมีพิธีกรรมเพื่อแสดงออกถึงความเชื่อนั้น รวมถึงเผยแพร่ความเชื่อของตนเองด้วย ศาสนาจะมีพิธีกรรมที่ศักดิ์สิทธิ์ สามารถเปิดเผยให้คนทั่วไปเข้าร่วมได้ พิธีกรรมจะมีขั้นตอนการดำเนินกิจกรรมชัดเจนเพื่อให้คนที่ศึกษาศาสนาดังกล่าวสามารถปฏิบัติตามได้ ส่วนลัทธินั้นจะมีทั้งพิธีกรรมที่เปิดเผยให้คนอื่นทั่วไปศึกษา เข้าร่วมได้ แต่บางลัทธิจะมีพิธีกรรมที่ค่อนข้างลึกลับไม่สามารถเปิดเผยได้ เพราะพิธีกรรมอาจจะเข้าข่ายผิดกฎหมาย ละเมิดสิทธิส่วนบุคคลก็มี บางลัทธิแปลกกว่านั้นไม่มีพิธีกรรมอะไรเลย

สิ่งศักดิ์สิทธิ์

ความเชื่อบางครั้งก็จะถูกแปลงเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก็มี ศาสนาและลัทธิต่างก็มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อแสดงถึงความเชื่อของตนเอง ศาสนาสิ่งศักดิ์สิทธิ์จะอยู่ในรูปของเทพ หรือ มนุษย์ที่มีความพิเศษจนเป็นเทพได้ แต่ลัทธิมีความแตกต่างออกไปบางลัทธิก็ไม่มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์อะไรเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวเลย แต่บางลัทธิก็มีการเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ไม่ได้อยู่ในรูปของมนุษย์ อย่างลัทธิการบูชาไฟ ลัทธิบูชาพลังธรรมชาติ เป็นต้น

จะเห็นว่าศาสนาและลัทธิแม้จะเป็นคำที่ดูว่าคล้ายกัน แต่ความจริงแล้วแตกต่างกันในรายละเอียดค่อนข้างมาก แต่ไม่ว่าจะเป็นศาสนาหรือลัทธิอะไรก็ตาม สิ่งหนึ่งที่เราต้องทำก่อนจะตัดสินใจเชื่อก็คือ การศึกษาให้เข้าใจอย่างถ่องแท้ เพื่อดูว่าแนวคิดของศาสนากับลัทธินั้น ตอบสนองความต้องการขั้นสูงสุดของเราได้หรือไม่